تبیین مؤلفه‌های روزنامه‌نگاری محیط زیست و ارائه مدل مطلوب برای مطبوعات ایران (از نگاه استادان ارتباطات و محیط زیست، خبرنگاران و فعالان محیط زیست

تغییرات آب و هوایی، بحران‌های طبیعی و تأثیرات جوامع صنعتی بر طبیعت، «توسعۀ پایدار»[1] و «محیط زیست» را به مسئله‌ای جهانی تبدیل کرده و بهره‌گیری از رسانه‌ها و تدوین مدل مطلوب «روزنامه‌نگاری محیط زیست»[2] برای مطبوعات در صدر پیگیری‌های کارشناسان «محیط زیست» و «ارتباطات اجتماعی» قرار گرفته است. در ایران نیز ظهور مسائل زیست‌محیطی از جمله خشک‌شدن تالاب‌ها، پدیده ریزگرد و... لزوم افزایش توان حرفه‌ای رسانه‌ها و توجه به روزنامه‌نگاری محیط زیست را دوچندان کرده است. این پژوهش با هدف تبیین مؤلفه‌های روزنامه‌نگاری محیط زیست و ارائه مدل مطلوب برای مطبوعات و مبتنی بر نظریه‌ای با عنوان «پزشک رسانه‌ای»[3] ویبکه روگنر[4] و نظریه برجسته‌سازی انجام شده است. با روش تحقیق «دلفی سیاسی» و استفاده از نمونه‌گیری گلوله برفی با 17 متخصص حوزۀ روزنامه‌نگاری و محیط زیست مصاحبه‌های عمقی صورت گرفته است. بنابر یافته‌های این پژوهش، «روزنامه‌نگاری محیط زیست» در ایران بر چهار مؤلفه اصلی و بومی «داشتن معیارهای تخصصی روزنامه‌نگاری محیط زیست»، «داشتن معیارهای حرفه‌ای روزنامه‌نگاری عمومی»، «داشتن دانش محیط زیست در یکی از گرایش‌های محیط زیست» و «شناخت فعالیت‌های سازمان‌های بین‌المللی و تفاهم‌نامه‌های زیست‌محیطی» مبتنی است. لذا، برای دستیابی به توسعۀ پایدار، راه‌اندازی رشته روزنامه‌نگاری محیط زیست در دانشگاه‌ها و استفاده از مؤلفه‌های ذکر شده، برگزاری کارگاه‌های خبرنویسی تخصصی و ارتقای سواد زیست‌محیطی شهروندان از طریق آموزش غیرمستقیم در رسانه‌ها می‌‌تواند راهگشا باشد. [1]- Sustainable Development [2]- Environmental Journalism [3]- Media Doctor [4]- Wiekbe Rögener